استان ایلام، سرزمینی است که با آثار تاریخی و باستانی که به سرزمین آلامتو و عروس زاگرس معروف است، این استان دارای هوایی چهارفصل و جنگل های بلوط و بنه بی‌شمار است.

به گزارش تژگاه به نقل از تسنیم ، استان ایلام، سرزمینی است که با آثار تاریخی و باستانی به سرزمین آلامتو و عروس زاگرس معروف است، این استان دارای هوایی چهارفصل و جنگل‌های بلوط و بنه بی شمار است.

استان ایلام به داشتن مردمی خونگرم و میهمان نواز و تلاشگر معروف است که مردم همین استان با داشتن 430 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق به مرزداران شریف نیز معروف هستند.

ایلام دارای تمدنی کهن است که از وجود آثار بسیار ارزشمند تاریخی و باستانی آن می‌توان درستی و صحت این موضوع را درک کرد.

دیار باستانی ایلام از گذشته‌های دور تا امروز مردمان بسیاری به خود دیده است از کشاورز و کارگر گرفته تا پادشاهان ساسانی و سامانی و هخامنشی.

استان ایلام به عنوان بستر مهمی از تمدن‌های ایلام باستان، هخامنشی، ساسانی و اسلامی از آثار تاریخی و میراث معماری ارزشمندی برخوردار است

ایلام در دوران ساسانی و اسلامی جزئی از ایالت ماسبذان بوده است. این منطقه تا قبل از ورود حسین قلی خان والی به ده بالا معروف بوده که همزمان با حکومت حسین قلی خان ابوقداره (حسین آباد) نام گرفت در سال 1309 شمسی با توجه به سابقه تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران ایلام نامیده  شد. شهر ایلام با واقع شدن در حصاری از کوه‌ها و ارتباط نزدیک شهر با جنگل دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است.

داشتن حدود یک هزار اثر و بنای تاریخی و معماری گویای قسمتی از سرگذشت طولانی منطقه ایلام است. این استان به دلیل قرار گرفتن در کنار مرزهای باختری ایران و درگیری‌هایی که در طول تاریخ حول و حوش آن وجود داشته؛ زخم‌ها و آسیب‌هایی بر پیکر خود دارد ولی ریشه کهن و قدمت طولانی این ناحیه سبب شده با وجود فراز و نشیب‌های بسیار، همواره تنومند و استوار بر جای بماند. آثار تاریخی و معماری با ارزشی که در این منطقه وجود دارند بهترین گواه بر تاریخ تمدن کهن استان ایلام هستند.

بیش‌ترین آثار تاریخی و معماری منطقه ایلام؛ به دوره ساسانیان و بناهای مذهبی و مقبره امام زاده‌ها نیز به دوره سلجوقیان و دوره‌های بعدی مربوط می‌شود

پشت قلعه که در نزدیکی شهر آبدانان قرار گرفته به عهد ساسانی تعلق دارد و آتشکده و کوشک قینقر نیز از دیگر بناهای دوره ساسانی است که با دارا بودن چهار دهانه ورودی، یک باغ وسیع و چندین درخت زیتون وحشی در کنار چشمه ساری زیبا نظر هر بیننده‌ای را به سوی خود جلب می‌کند.

می‌توان بر فراز قله‌های زاگرس در کوه‌های کبیرکوه به گذشت زمان اندیشید که چه بر سر این دیار گذشته است و اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعاتی از دوران گذشته سرزمین خود باشید می‌توانید به یکی از قلعه‌های قدیمی کشورمان که در این شهرستان واقع است سری بزنید.

به این قلعه سری بزنید و به گذشته‌های دور سفر کنید که چگونه پدران و پیشینیان ما توانسته‌اند این گونه بنا‌ها را در دل صخره‌ها و بر روی تپه‌ها سرپا کنند

در امتداد جاده آبدانان به سمت بخش مورموری در ابتدای روستای هزارانی در بخش شمالی جاده بقایایی قلعه‌ای بر روی یک تپه طبیعی دیده می‌شود.

بنای آتشکده دره شهر به دوره ساسانیان مربوط می شود که هم اینک به صورت چهارطاقی باقی مانده است. شهر باستانی ماژین (سیمره) در قسمت جلویی تنگ ماژین واقع شده و هنوز دیوار بناهای شهر قدیمی و آثار قصرها و بازارهای تاریخی آن برجای مانده است. بقایای شهر قدیم دره شهر نیز بیان گر وجود یک شهر ساسانی با تمامی خصوصیات آن دوره است.

تنگ بهرام چوبین یکی از مهم‌ترین دره‌های کم عرض و بسیار مرتفع و استراتژیک در ضلع باختری مسیر جاده دره شهر- پلدختر است. این تنگه که آن را شکارگاه بهرام هم می گویند، دارای آثار ارزنده فراوان در قسمت ورودی، پیشانی و ارتفاعات است.

نگ بهرام چوبین که با زبان افراد بومی شهرستان دره شهر به نام تنگ چوبینه نامیده می شود، یکی از زیباترین جاذبه های تاریخی استان ایلام محسوب می شود؛ تنگ بهرام چوبین از پدیده های طبیعی زیبا و دربرگیرنده  بناهایی ازدوران ساسانی و قرون اولیه اسلامی در شهرستان دره شهر است.

این تنگه در شهرتاریخی دره شهر در ساحل راست رودخانه دائمی سیمره قرار دارد که بر اساس کاوش های انجام گرفته در این شهرتاریخی ،تاریخ آن را قرون اولیه اسلامی اعلام کرده اند.
تنگ بهرام چوبین یکی از دره های باریک با دیوارهای صخره ای بسیار بلند وموقعیت طبیعی استراتژیک است.

این دره را به بهرام چوبین سردار ساسانی نسبت می دهند که دربخش ورودی و دیوارهای این دره تماشایی آثاری از دوره ساسانیان برجای مانده است.
آثارقلعه بزرگ که درزمان ساسانیان از سنگ و گچ ساخته شده ،در بلندی های این دره به چشم می خورد درون تنگه و در صخره های سخت آن چهار آب انبار تراشیده شده که به یکدیگر راه داشته و برای گردآوری آب آشامیدنی دراین تنگه استراتژیک  به کار می رفته است.

آثار پلکانی سنگی که درصخره های سخت گذر تنگه برای دسترسی به بخش جنوبی تنگه احداث شده توجه بیننده را جلب می کند زیبایی طبیعی سرکش و یادگارهای تاریخی آن ،این تنگه را یک میراث ارزشمند ساخته که به سبب دورافتادگی آن از نظرها دورمانده است .

دژ تاریخی شیخ مکان در داخل تنگه شیخ مکان در هشت کیلومتری شرق دره شهر و در سمت غربی تنگه، آثاری از یک دژ جالب توجه در دل کوه به چشم می‌خورد که از لحاظ مصالح و سبک معماری، نشانی از دوره ساسانی دارد.

دژ چهار اتاق و تنها یک در ورودی در ضله شمالی دارد و مصالح اصلی دژ قلوه سنگ و گچ است که در مشخصات معماری بنا و مصالح به کار رفته در ان نشان می‌دهد که قلعه از آثار دوره قاجار است.

در میان تنگه و در مقابل قلعه شیخ، در مسیر جریان آب رودخانه، بقایای یک آسیاب آبی بر جای مانده است که گفته می‌شود در زمان‌های گذشته قابل استفاده بوده ولی در حال حاضر تخریب شده است، این اثر به اواسط دوره اسلامی و شاید قبل از آن مربوط باشدانتهای دیواره دژ با اندودی از گچ پوشیده شده است
این دژ مستحکم از سمت غربی به دیواره کوه تکیه زده و دیواره شرقی آن با سنگ و گچ تا بالا‌تر از سطح بام قلعه بنا شده‌است.
دیوار دژ دارای چند کنگره و ترکش و دژ دیده بانی می‌باشد و برای تنگه و دیواره محافظ خوبی به شمار می‌آید.

ارتفاع دیوار دژ از بلند‌ترین نقطه 5. 14 متر است، دژ چهار اتاق و تنها یک در ورودی از ضلع شمالی دارد.

پل جم نمشت که از آثار دوره ساسانیان است و پل ساسانی به همراه ده‌ها تپه باستانی از دیدنی‌های باستانی و تاریخی استان ایلام به شمار می‌آیند.
سبک معماری آتشکده میمه به دوره ساسانیان تعلق دارد و در زرین آباد میمه واقع شده است و قلعه قیران نیز که بر فراز کوه معروف قلاقیران در ناحیه جنگلی بسیار زیبای ششدان مشرف است، از دیگر بناهای تاریخی و دیدنی استان ایلام به شمار می‌آید.

گورستان تاریخی چنار در ناحیه چنارباش ایلام واقع شده و به هزار سال قبل از میلاد تعلق دارد. کاخ فلاحتی نیز از دیگر آثار دوره ساسانیان است که بخش عمده‌ای از تزیینات آن به دوره قاجاریه مربوط می‌شود

مجموعه بناهای تاریخی و معماری استان ایلام به همراه جاذبه‌های زیبای طبیعی، فرهنگی و اجتماعی یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین مناطق ایران را با نام "استان ایلام" به وجود آورده که همواره چشم به راه بازدیدکنندگان و دوست داران تاریخ، طبیعت و فرهنگ است.

ایلام خاستگاه مردمانی است که ورق ورق تاریخ دیرپای ایران را تجربه کرده‌اند اعتبار دیرینه این خاک و بوم در کنار جنگلهای انبوه بلوط و بنه و از حرکت و خروش رودهای سیمره و کنجانچم به آن زیبایی محسور کننده‌ای بخشیده و پرتوهای روح افزای آفتای از فراز کوه‌های قد کشیده کبیر کوه، مانشت و دینارکوه سرزمین طلوع خورشید را به زیباترین عروس دردانه زاگرس بزرگ تبدیل کرده است.

فرقی نمی‌کند که شما در چه فصلی به استان ایلام سفر کنید در هر فصل و زمانی با ورود به این استان می‌توان چشم نوازترین زیبایی‌ها را مشاهده کرد