دیدنی های غار کلماکره، مکانی پر رمز و راز در استان لرستان

یکی از مناطقی که از نظر طبیعت و زیبایی های آن بسیار غنی بوده، لرستان است. در این استان می توان جاذبه های طبیعی بسیاری را پیدا کرد. یکی از این جاذبه های طبیعی غار کلماکره است. داستان های بسیاری درباره تاریخچه غار کلماکره گفته می شود. در ادامه به معرفی دیدنی های غار کلماکره می پردازیم. این مقاله هر چه بیشتر شما را بادسترسی به غار کلماکره آشنا می سازد.

معرفی

غار کلماکره در شهرستان پلدختر استان لرستان و نزدیکی روستای طاق ملک حسین واقع شده است. کوه آهکی مله و آخرین دره آن در قسمت شرقی این غار قرار دارد. جالب است بدانید این غار به صورت رسمی به ثبت پلدختر رسیده اما اهالی رومشکان نیز آن را برای خود می دانند. دیدنی های غار کلماکره زمان بسیار زیادی شناخته نشده بود دلیل آن هم این بود که پیشانی آن 1.5 متر از دهانه اش پایین تر است. معرفی

گذشته

در مورد تاریخچه غار کلماکره داستان ها و روایت های بسیاری وجود دارد و به طور کلی گذشته ای پر رمز و راز داشته است. با توجه به بررسی ها و تحقیقات انجام شده این غار متعلق به 2700 سال پیش است. گفته می شود این غار خزینه دولت هایی مانند هخامنشی و ساسانی بوده و در آن ثروت بسیاری دفن بوده است. از نظر برخی دیگر دیدنی های غار کلماکره به دوران قبل از هخامنشیان یعنی نو ایلامیان بر می گردد و گنجینه ای که در آن بوده مربوط به هدایا و یا میراثی است که از پادشاهان آن دوران باقی مانده است. از جمله دیگر نظریه هایی که در مورد گنجینه این غار وجود دارد این است که کوروش بعد از تصرف بابل و بین النهرین، خزینه های معبدهای بابل را خالی کرد و به این غار آورد. زمانی که این غار کشف شد اسکلت چند نفر پیدا شد به همین خاطر نظریه دیگر این است که اسکندر وقتی به ایرانحمله کرد این گنجینه را به این غار آورد و 4 نگهبان برای آن گماشت. این 4 نگهبان یکی بعد از دیگری به مرگ طبیعی مردند. رسول بشاش یکی از افرادی است که در سال های اخیر بر روی این غار تحقیق کرده و به بررسی آن پرداخته است. او با توجه به کتیبه هایی که در این غار وجود داشته توانسته، نام یک خانواده سلطنتی را پیدا کند که مشخص نیست این نام متعلق به چه سرزمینی است. در ادامه تحقیقات خود درباره تاریخچه غار کلماکره متوجه شد اشیای موجود در این غار متعلق به سرزمین ساماتوره یا ساماتی است. پادشاه این سرزمین آماریش است. این سلسله در دوران عیلامی نو در جنوب لرستان حکمرانی می کردند. آن ها که دارای ثروت بسیاری بودند زمانی که ایلامیان رو به افول بودند و هخامنشیان روی کار می آمدند، آن ها بخشی از این ثروت را در غار کلماکره قرار دادند. یکی از نظریه های مطرح شده در مورد این غار این است که ظرف های کشف شده در آن به احتمال زیاد غنیمت هایی است که از یغماگران توسط کاسیان که ساکنان اصلی لرستان بوده اند، پس گرفته شده است. با وجود این همه روایت و نظریه در مورد دیدنی های غار کلماکره بسیاری معتقدند گنجینه ای که در این غار بوده متعلق به هیچ پادشاهی نبوده است. گذشته

معنای نام کلماکره

کلمه کلماکره خود به سه کلمه کل، ما (مان) و کره تقسیم می شود که هر کدام به ترتیب به معنای نوعی حیوان که گوشت حلال دارد و در کوه زندگی می کند، محل استقرار و درختی همانند انجیر که میوه های غیرخوراکی دارد، است. درخت کره در قسمت ورودی این غار قرار داشته، در واقع این درخت تا سال 74 نیز بوده اما برخی حفاران غیرمجاز این درخت را قطع و از چوب آن برای روشن کردن آتش استفاده کردند و دیگر اثری از این درخت کهنسال وجود ندارد. به طور کلی می توان گفت کل کلمه کلماکره به معنای محل استقرار یا ماوای کل و درخت کره است. این نام به نوعی دیدنی های غار کلماکره را بیان می کند. معنای نام کلماکره

کشف غار

در مورد تاریخچه غار کلماکره نیز داستان های بسیاری وجود دارد اما یکی از این روایت ها در همه جا ثبت شده است. در این روایت آمده که یک شکارچی یا چوپان به نام عزیر کلماکره ای در سال 1368 در حالی که یک بز کوهی را دنبال می کرده، غار کلماکره را کشف می کند. او می بیند که این بز چندین بار وارد این غار می شود و از آن خارج می شود، او وارد این غار می شود و سکه قدیمی را پیدا می کند. عزیز کلماکره ای بعد از آن که این سکه را به یک عتیقه فروش نشان می دهد متوجه قدمت بسیار بالای این غار می شود. او بعد از این داستان، بیشتر به این غار می رود و وسایل بیشتری با خود می برد و اشیای قدیمی بسیاری را پیدا می کند و آن ها را می فروشد. چند سال بعد از پیدا شدن این غار توسط این چوپان، سازمان میراث فرهنگی از وجود این غار باخبر می شود و نیروهایی را برای حفاظت و نگهداری از آن به آنجا می فرستد اما دیگر چیز گران قیمت و ارزشمندی در آن وجود نداشت. در این مدت افراد بسیاری از جمله قاچاقچیان، مال خرها، حفاران، مردم بومی این منطقه تمامی اشیای باارزش آن را که متعلق به دوران مادها و هخامنشیان بودند، دزیدند. با وجود آن که سازمان میراث فرهنگی متوجه چنین دزدی هایی در زمان دسترسی به غار کلماکره می شود، تنها دهانه غار را می بندد و دیگر هیچ حفاظتی از آن نمی کند و قاچاقچیان دیگر چیزهایی که در این غار باقی مانده بود نیز دزدیدند. در حال حاضر تنها چیزی که در زمان دسترسی به غار کلماکره باقی مانده چند ستون و دیوارهای تخریب شده است. اما این داستان کشف غار در مستندی که به تازگی ساخته شده، متفاوت است. عزیر کلماکره ای در این مستند می گوید که او راننده یک ماشین سنگین بوده و نه چوپان یا شکارچی، از سال 1357 این غار را می شناخته است اما از ورود به این غار ترس داشته تا این که در سال 57، ترس را کنار گذاشته و وارد غار می شود. او می گوید بار اول که وارد این غار شده، سکه ای را پیدا می کند که وقتی به بک فرد خبره نشان می دهد، متوجه قدمت این غار می شود. به همین خاطر دفعات بعد وسایل و تجهیزاتی را با خود می برد تا بتواند اشیا و سکه های بیشتری پیدا کند. او به سقف غار با تفنگ شلیک می کند و سکه های طلا و نقره بسیاری بر روی زمین می ریزد. بعد از مدتی تصمیم می گیرد تا پسر عمه اش را هم را این غار بیاورد تا با هم آن را بگردند. او می گوید اشیای ارزشمندی در کنار ستون ها، بر روی طاقچه ها و سرستون ها وجود داشته است. او در ادامه دسترسی به غار کلماکره می گوید که چندین انبار پر از اشیای بارزش و قیمتی بوده اند. این انبارها به 8 تا 9 عدد می رسیدند که آن ها قبل از دست بردن به آن ها دستگیر می شوند. وقتی این دو دستگیر می شوند، غار کلماکره بین اهالی و قاچاقچیان و دیگر افراد شناخته می شود و تا سال 68 تمامی اشیای آن غارت می شود. با توجه بررسی های انجام شده در این مدت متوسط بین 50 تا 70 نفر به این غار می رفتند و اشیای داخل آن را می دزدیدند. در این موضوع هم مردم و هم سازمان میراث فرهنگی مقصر هستند. کشف غار

معماری

در دیدنی های غار کلماکره می توان پدیده های طبیعی بسیار زیبایی را دید و به همین دلیل بسیاری از باستان شناسان معتقدند این غار بیشتر یک جاذبه طبیعی است تا جاذبه تاریخی. مساحت کلی فضای این غار حدود 4300 متر مربع است و مسیری که تا به حال شناخته شده به 670 متر می رسد. اگر از سطح زمین حساب کنیم این غار در ارتفاع 550 متری است. فضای ورودی این غار ابعاد 20 در 8 دارد. این غار شامل جاذبه های زیبایی هم چون، حوضچه ها، دهلیزها و حفره ها، استالاکمیت ها و استالکتیت های طلایی و همچنین ستون ها و سقف آویزهای رسوبی است. تاریخچه غار کلماکره دارای 4 تالار بسیار بزرگ است. برخی از قسمت های این تالارها ارتفاعی تا 15 متر را دارند و در آن ها می توان ستون ها و آویزهای رسوبی و آویزی بسیار زیبایی را مشاهده کرد. تالار ابتدایی مربوط به نگهبانان و محافظان بوده است. در این تالار اتاقکی با مساحت دو متر مربع و ارتفاع 80 سانتی متر وجود دارد که مختص نگهبان بوده است. این اتاقک که امروزه تخریب شده از مصالح گل رس، کاه و قلوه سنگ در آن استفاده شده، بوده است. این تالار ابتدایی نیز دست خوش تخریب انسان ها شده و گرنه در آن استالاکمیت هایی وجود داشته است. با توجه به بررسی های انجام شده تالار دوم محل انبار مواد مورد نیاز در روز بوده است. در این تالار خمره های مختلفی در سازهای مختلف بر روی ستون های آهکی قرار داشتند. تالار سوم و چهارم اصلی ترین محل نگهداری گنجینه در این غار بوده که اطلاعات آن چنانی در مورد آن گفته نشده است. معماری

اشیای بدست آمده از غار کلماکره

اشیای بدست آمده از این غار اکثرا در موزه های خارج از کشور مانند لوور، مترو پولتین نیویورک و موزه بریتانیا هستند و برخی در موزه های داخل ایران مانند موزه فلک الافلاک و موزه ایران باستان در تهران هستند. این اشیا شامل بشقاب، تکوک، پیکره، کاسه های ماهی بادامی، تنگ های نقره ای، ریتون است. از بین این اشیا 114 قطعه آن ها در موزه فلک الافلاک، 100 قطعه در موزه باستان شناسی، دو قطعه در ایلام، دو قطعه در تبریز، 30 قطعه در موزه لوور، 30 قطعه در موزه متروپولیتین، دو قطعه در کیوتو و چندین قطعه دیگر در موزه های دیگر جهان وجود دارند. با توجه به آماری که سازمان میراث فرهنگی استان لرستان اعلام کرده، در این غار حدود 5000 قطعه شی با ارزش پیدا شده بوده که تنها 10 درصد آن در ایران است و بیش از 2300 قطعه در خارج از ایران هستند. یکی از این اشیای باارزش که از شهرت بسیاری نیز برخوردار است، جام شیردال معروف به سلطان کلماکره است. این جام در سال 1392 به ایران بازگردانده شد و در واقع دولت آمریکا آن را به عنوان نمادی از حسن نیت به ایران داد. کمیته انقلاب اسلامی پلدختر، اشیایی را در این غار پیدا کردند که نقاب طلا، ران بز کوهی در اندازه طبیعی، شش گوش نقره ای از حیوانات، دو فلز منحنی همانند داس، قطعات جدا شده حیوانان و 3 شمش نقره ذوب شده، اولین اشیای کشف شده توسط آن ها است. برخی از نقاب های طلایی بدست آمده از این غار که در حال حاضر در موزه ایران باستان قرار دارند، متعلق به 500 سال قبل از میلاد هستند. این نقاب ها نشانه ای از مراسم خاصی همانند بالماسکه در ایران است. اشیای نقره ای که در این غار پیدا شدند بیشتر پیکره های توخالی از حیوانات و جانوران افسانه ای یا طبیعی هستند که در آن ها مایع های مقدسی می ریختند و در مراسم خود از آن استفاده می کردند. کتابی به نام گنجینه کوه ها و هنر مادها به معرفی بعضی از این قطعات باارزش در تاریخچه غار کلماکره پرداخته است. اشیای بدست آمده از غار کلماکره

دسترسی به غار

برای اینکه به دیدن این غار بیایید باید تا یک حدی ماشین خود را پارک کنید و بقیه مسیر را پیاده روی کنید. اگر در مسیر و جاده پلدختر باشید، باید وارد جاده ای در شمال رودخانه کشکان شوید. با ادامه این مسیر برای دسترسی به غار کلماکره به روستای دره باغ می رسید. در اینجا باید ماشین خود را پارک کنید و تا محل غار پیاده روی کنید. اگر در کوهنوردی و صخره نوردی حرفه ای نیستید و یا کودک همراه خود دارید به هیچ عنوان پیشنهاد نمی کنیم که تا دهانه تاریخچه غار کلماکره بروید چون برای رسیدن به آن باید از طنابی بر روی یک دره به عمق 100 متری، حدود 10 متر پایین بیایید. اگر می خواهید وارد غار شوید توجه کنید که 10 متر ابتدایی آن روشن است اما از آن به بعد تاریک است و باید همراه خود چراغ قوه و وسیله روشنایی همراه داشته باشید. اگر اطلاعات بیشتری در مورد دسترسی به غار کلماکره دارید و یا به این محل سفر کرده اید، حتما اطلاعات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.