با گسترش استفاده از دوربین‌های عکاسی در نیمه قرن ۱۹ ام در خارج از اروپا، عکاسی به رسانه‌ای قدرتمند برای دریافت و اشاعه اطلاعات دربارۀ جهان پهناور تبدیل شد.

افراد و مکان‌هایی که پیش از آن فقط از طریق هنر یا خاطرات نوشته شده ثبت شده بودند، اکنون با جزئیات و دقت بی سابقه‌ای توسط دوربین‌های عکاسی ثبت می‌شدند.
دولت‌های محلی و استودیو‌های عکاسی تجاری در شهر‌های سراسر جهان، از هنگ کنگ تا کلکته، توانستند با کمک این رسانه تاریخچۀ بصری غنی تری از زندگی در دهۀ ۱۸۰۰ ثبت کنند.
اکنون، یک نمایشگاه در موزه لوور ابوظبی ۲۵۰ عدد از عکس‌های ابتدایی از خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکا را به نمایش گذاشته که قدیمی‌ترین آن‌ها به سال ۱۸۴۲ باز می‌گردد.
عنوان این نمایشگاه «تصاویر: آلبومی اولیه از جهان» است.
در ادامه ۱۰ قطعه از این عکس‌های قدیمی و توضیحات آن را با هم مرور می‌کنیم. 


نمایی از صحن مقدس و شهر مکه، عربستان سعودی، ۱۸۸۱.
گفته می‌شود، یک نقشه بردار و مهندس، به نام محمد صدیق بی، که در خدمت ارتش مصر بوده است، نخستین عکس‌ها از شهر‌های مکه و مدینه و مکان‌های مقدس در اطراف آن‌ها را با دوربین خود ثبت کرده است.
این نخستین تصویر از مسجد الحرام و کعبه است.
این عکس نه تنها وضعیت و معماری مکه در آن زمان را نشان می‌دهد، بلکه به این دلیل جزو آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه گنجانده شده که توسط یک عکاس غیر غربی ثبت شده است.
مدیر این نمایشگاه، کریستین بارت، می‌گوید: «عکاس این عکس که یکی از پیشگامان عکاسی در جهان است شایستۀ جایگاه بهتری در تاریخ جهانی عکاسی است.»
«ما چیز زیادی درباره عکاسی در خارج از اروپا و آمریکا نمی‌دانیم، و بسیاری از عکاسان اولیه ناشناس مانده اند. صدیق بی، مثال خوبی است. شما هرگز نام او را در تاریخ عکاسی نشنیده اید. 


کروکودیل مرده در یک قایق روی رود نیل، مصر، ۱۸۵۲
عکاس و کاشف، ارنست بنک، سفر‌های خود به مدیترانه، شمال آفریقا و خاورمیانه را به دقت ثبت کرده است. این عکاس آمریکایی-آلمانی، به جای آن که فقط از مناظر و معماری‌ها عکس بگیرد، لنز دوربین خود را به سوی زندگی روزمره و فرهنگ محلی چرخاند تا آنچه را بارت تصاویر «شاعرانه و غیرمنتظره» می‌نامد، ثبت کند.
یکی از عکس‌های او که یک کروکودیل مرده را در سال ۱۸۵۲ داخل قایقی روی رود نیل نشان می‌دهد، چند لحظه قبل از عکس شناخته شده‌تر دیگری که کالبد شکافی حیوان را نشان می‌دهد، ثبت شده است.
بارت می‌گوید: «فضای عکس بسیار مبهم و اسرار آمیز است. عکس‌های بنک با عکس‌های معمولی که آن روز‌ها از مصر ثبت شده اند و زنانی در حال حمل کوزه و یا درختان نخل را نشان می‌دهند، متفاوت است.»

«این مصر است، اما نه مصر کارت پستالی.» 


یک خیابان، گوآنژوی امروزی، چین، ۱۸۷۰-۱۸۹۰
لای آفونگ، چهره معروفی در داستان نخستین عکاسی‌ها از چین است. او اولین استودیو عکاسی را در سال ۱۸۵۹ در هنگ کنگ راه اندازی کرد و تصاویر زیادی از مناظر این شهر ثبت کرده است.
بارت می‌گوید: «این عکس خاص است، چون به صورت عمودی ثبت شده است، و ایده عکاسی از خیابان با همه جنب و جوش هایش، به ما احساس یک عکس مدرن را می‌دهد. این عکس می‌توانست در قرن ۲۰ ام ثبت شده باشد.»

 
 


پرتره سر پراتاب سینگ و همراهش (۱۸۸۲)
این پرتره هم مانند بسیاری از پرتره‌هایی که در همین زمان ثبت شده است، با استفاده از سفیده تخم مرغ و فرایندی که به نام چاپ آلبومین شناخته می‌شود، خلق شده است. اما برخلاف پرتره‌های دیگری که در قرن ۱۹ ام ثبت در هند ثبت شده اند، این یکی توسط یک عکاس محلی به نام لالا دین دایال، گرفته شده است. او چندین استودیوی عکاسی در هند تاسیس کرد و به عنوان عکاسی رسمی برای مقامات بریتانیایی و خاندان سلطنتی هند، کار می‌کرد.

این عکس نشان می‌دهد که به رغم باورها، این عکس توسط نیرو‌های استعماری در آسیا دیکته نشده است.
«این تصویر نشان می‌دهد که عکاسان محلی و اروپایی بسیار شبیه به هم عمل می‌کردند. این پرتره قدرتمند و متمول بودن را نشان می‌دهد؛ که در واقع در جهت نمایش قدرت هندی‌ها ثبت شده است. می‌توان این عکس را با عکس‌های استودیویی غربی‌ها که می‌خواستند ثروت را بازنمایی کنند، مقایسه کرد. زمانی که هدف یکسان باشد، تصاویر هم به شکلی مشابه تولید می‌شوند.» 

 

پرتره امیر عادل اکبر، پاریس (۱۸۵۶)
گنجاندن این عکس در نمایشگاه نه صرفا به دلیل عکاس او که یک انسان شناس فرانسوی به نام ژاک فیلیپ پاتیو، است بلکه به خاطر موضوع عکس است که، امیر عادل اکبر را نشان می‌دهد.
امیر عادل اکبر، یکی از چهره‌های اصلی در مقاومت الجزایر در مقابل فرانسه و یک معتقد دینی و فیلسوف علاقه‌مند به عکاسی بود.
علاقه شدید او به عکاسی را می‌توان در تعداد زیاد پرتره‌هایی که از او ثبت شده است، فهمید. او همچنین، به عنوان یک متفکر مسلمان، یکی از نخستین مقالات درباره عکاسی را نوشته است.
بارت می‌گوید: «او نسبت به عکاسی بسیار خوشبین بود و نوشته او پرسش از چیستی ظاهر شدن در عکس است.»

کوهستان آند، احتمالا پرو یا بولیوی (۱۸۴۹)
یکی از قدیمی‌ترین عکس‌های این نمایشگاه، تصویری از کوهستان آند است که گفته می‌شود یک عکاس آمریکایی به نام رابرت اچ. ونس آن را ثبت کرده است. ونس، که چندین گالری عکس در آمریکا و شیلی راه اندازه کرده بود، بعد‌ها تصاویری از جستجوگران طلا در کالیفرنیا را ثبت کرد که شهرت زیادی پیدا کردند.

این تصاویر با روش داگرئوتایپ-- نخستین روش موفق در ثبت عکس‌های دائمی و استفاده تجاری ازعکاسی-- ثبت شده است.
بارت می‌گوید: «این عکس منحصر به فرد است. این یکی از نخستین عکس‌ها از آمریکای جنوبی است.» 

 
مجتمع معبد پرامبانان، یوگاکارتا، اندونزی، ۱۸۸۹-۹۰
اگر با دقت به این عکس که یک معبد هندو را نشان می‌دهد نگاه کنید، می‌توانید عکاس آن، کاسیان سفاس، را که در کنار در ورودی معبد ایستاده، ببینید.

او یک عکاس مستندنگار بود که تصاویر زیادی از میراث فرهنگی جزیره جاوا را ثبت کرد. بارت می‌گوید، سفاس احتمالا دستیارانی داشته است که به او کمک می‌کردند، اما به نظر می‌رسد، این تصویر، «یکی از نخستین نمونه‌های سلفی» است.
«ثبت چنین تصویری با استفاده از فرایند کلودیون بسیار سخت است. او احتمالا قاب را تنظیم کرده است و از فرد دیگری خواسته که از او عکس بگیرد.

همسر مهاراجه نپال و ندیمه هایش، نپال (۱۸۸۵-۱۸۹۴)
در حدود سال ۱۸۸۲، عکاسان بریتانیایی پی.‌ای جانستون و تئودور هافمن یکی از بزرگترین استودیو‌های عکاسی تجاری در هند را راه اندازی کردند. جانسون و هافمن پرتره‌های زیادی را به روش آلبومن تولید کردند که اغلب تصاویری از مردم از مناطق مختلف هیمالیا شامل تبت و سیکیم بود.

این پرتره در نپال و در یکی از دورافتاده‌ترین مناطق گرفته شده است. 


پرتره زن جوان، اتیوپی، ۱۸۸۵-۱۸۸۸
کاشف فرانسوی جولز بورلی طی سفر‌هایی که به اتیوپی داشت، عکس‌های زیادی از مردم قبایل مختلف ثبت کرد.
بارت می‌گوید، این عکس به خاطر «لبخند اسرارآمیز» زن جوان انتخاب شده است. برخلاف عکس‌های دیگر مردم شناسانه که در آن‌ها افراد اغلب با صورت‌های جدی مقابل دوربین می‌ایستند، این زن بسیار آرامش دارد که فضای تصویر را به کل تغییر می‌دهد.
او می‌گوید: «از این تصویر می‌توان به اهمیت ارتباط بین عکاس و سوژه عکس پی برد. لبخند سوژه نشان می‌دهد که بین او و عکاس اتفاق بامزه‌ای رخ داده است. البته نمی‌توان با قطعیت گفت که این خنده کنایه آمیز است یا خیر.» 

 
تصویر پانوراما از بندر کوبه، ژاپن، ۱۸۷۰-۷۴
 
این عکس در زمانی گرفته شده است که ژاپن بعد از دهه‌ها انزوا آغوش خود را به روی جهان گشود. ایچیدا سوتا، خالق این عکس است که نخستین استودیوی عکاسی تجاری را در سال ۱۸۶۷ در کیوتو راه اندازی کرد.

به نظر می‌رسد آن چه از خود عکس مهمتر است، تزئیات عکس است.
بارت می‌گوید، این عکس نشان می‌دهد عکاسی و طراحی ژاپنی چطور در هم آمیخته بودند.
«این آلبوم با طلا تزئین شده است. این تزئینات نشان می‌دهد چطور ذائقه ژاپنی این عکس‌ها را به مرور و کاملا تغییر داد. در هند هم دستکاری در عکس‌ها به شکل نقاشی روی عکس دیده می‌شود.»
منبع:فرادید: با ترجمه عاطفه رضوان